Kort voor de zomervakantie van 2017 knipte ik mijn haar af tot een hoge bobline. Ik was mijn lange, sluike haar, dat nooit in model wilde blijven zitten, helemaal zat. Omdat ik er toch zo’n 30 centimeter af liet knippen, besloot ik om mijn haar, net als ik dat in 2013 gedaan had, te doneren aan Stichting Haarwensen. Terwijl de kapper mijn vlecht vakkundig afknipte, borrelden er verschillende vragen bij me op. Hoeveel vlechten zijn er bijvoorbeeld nodig voor een pruik? Wie maakt die pruiken? Wordt er voldoende haar gedoneerd aan Haarwensen en hoe kan het dat een paar jaar geleden een vlecht van 25 centimeter nog wel aan de vereisten voldeed en nu niet meer? Kortom, ik was erg nieuwsgierig naar het verhaal achter Haarwensen. Ik besloot op onderzoek uit te gaan en maakte een afspraak om meer te weten te komen over dit bijzondere doel. In dit artikel lees je daar alles over.
Ieder kind een haarwerk
Yvonne de Boer heeft een haarwerksalon in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam, waar ook het Emma Kinderziekenhuis is gevestigd. Ze komt hierdoor veel in aanraking met kinderen zonder haar en het ging haar aan het hart dat het niet voor ieder kind mogelijk was om een kostbaar haarwerk aan te schaffen. De prijs van een haarwerk is immers €2000 – €3000 en niet voor iedere ouder is dit een bedrag dat ‘zomaar’ even neergelegd kan worden. Yvonne besloot dat ze iets wilde doen voor deze ouders en kinderen, die toch al zoveel op hun bordje kregen in de strijd tegen de nare ziekte. In de televisieshow ‘Mooi! Weer de Leeuw’ knipte zij een staart af van een meisje, dat haar haren graag wilde laten verwerken in een haarwerk voor een ziek kind, waarvan de ouders geen geld hebben om een haarwerk te kopen. Na de uitzending ontving zij zoveel haar en donaties, dat ze in 2007 de stichting Haarwensen heeft opgericht. Inmiddels zijn er al ruim 1100 kinderen van een haarwerk voorzien en nog ieder jaar ontvangen zo’n 200 kinderen een gratis pruik van Haarwensen.
Dozen vol vlechten
Nadat de vlechten door de kapper zijn afgeknipt, worden ze allemaal verzameld in het kantoor van Haarwensen in Mijdrecht, waar ik ook mijn afspraak heb met Steffie Verlaan. Zij kan mij alles vertellen over het werk van de stichting, waarvoor ze sinds 2016 werkt als communicatiemedewerker. In het kantoor staan stellingkasten met talloze dozen. Ik lees ’30 rood’, ’40 bruin en ’50 blond’ op de zijkanten. Steffie vertelt me dat iedere maandag en woensdag een aantal vrijwilligers op kantoor alle vlechten komen uitzoeken en sorteren. Per haarkleur en lengte worden ze in een doos bij elkaar bewaard. Wanneer er een haarwerk besteld moet worden, zoekt Steffie zes vlechten van gelijke haardikte en structuur uit de betreffende doos bij elkaar en stuurt ze deze, met een korte instructie over de kleurverdeling en hoofdmaat, naar Aderans Benelux in Capelle aan den IJssel. Aderans heeft fabrieken over de hele wereld, waar de haarwerken gemaakt worden. Ze bewaken dat de haarwerken worden gefabriceerd onder goede arbeidsomstandigheden en dat er geen sprake is van kinderarbeid. Het is een heel secuur werk en omdat weinig mensen in Nederland de techniek beheersen, worden de haarwerken voor Haarwensen gemaakt in een fabriek in Laos. “Maar het kan maar zo zijn dat ze volgend jaar in Japan gefabriceerd worden, als dat volgens de tussenpersoon een betere optie is,” vult Patricia Burggraaf aan. Zij werkt sinds 2010 als officemanager voor de stichting en is net bezig om haarwerken uit te zoeken.
Van vlecht tot pruik
In Laos wordt het haar eerst gewassen en daarna gesorteerd op lengte. Korte haren worden apart gehouden. Deze worden niet in de pruik verwerkt. Mijn gevoel dat voor een haarwerk van twintig centimeter vlechten van veertig centimeter nodig zijn, blijkt niet te kloppen. De haren worden dus niet dubbelgevouwen, maar ze worden haar voor haar aan een netje geknoopt. De korte eindjes worden weggewerkt of springen soms nog wat omhoog. Een natuurlijke haardos heeft immers ook korte sprietjes. Wanneer het haarwerk klaar is, wordt deze teruggestuurd naar Nederland. Tussen het moment van de verzending naar de tussenpersoon en het moment van de daadwerkelijke ontvangst van de pruik, zit ongeveer tweeënhalve maand.
Alleen ongekleurd haar is bruikbaar
Steffie laat me verschillende haarwerken zien. Wat meteen opvalt, is de prachtige glans van de haarwerken. Doordat de pruiken van echt haar zijn gemaakt, ogen ze heel natuurlijk. “Dat is wel anders als je ze vergelijkt met de haarwerken die we in 2008 maakten,” vertelt Patricia. Omdat toen al het haar werd geaccepteerd, mits het een lengte van 25 centimeter had, moest het haar allemaal ontkleurd en geverfd worden, wat ook weer de nodige kosten met zich meebracht. Hier had het haar erg onder te lijden en dit kwam de levensduur van de haarwerken niet ten goede. Daarom wordt er nu alleen nog maar ongekleurd haar ingezameld. De huidige haarwerken hebben een levensduur van zo’n anderhalf jaar. Als de pruik op is, mag het kind een nieuwe komen uitzoeken.
Een cadeau van onschatbare waarde
Wanneer een kind een aanvraag voor een haarwerk doet, wordt er gevraagd om een foto van het kind toen het nog wel haar had. Aan de hand hiervan zoekt Haarwensen een aantal haarwerken uit die ze op voorraad hebben en die veel overeenkomsten vertonen met het natuurlijke haar. In uitzonderlijke gevallen wordt er een haarwerk speciaal voor de aanvrager gemaakt. Gezien het een lange tijd duurt voor het kind het haarwerk dan ook daadwerkelijk kan dragen, heeft dit niet de voorkeur. Haarwensen heeft van bijna alle modellen voldoende pruiken op voorraad. De haarwerken worden naar een steunpunt gestuurd, waar ze gepast kunnen worden. Wanneer het definitieve haarwerk is gekozen, wordt deze op maat gemaakt. Steffie laat me zien dat aan de onderkant van de pruik een verstelband zit. Op deze manier kan de drager het haarwerk zelf losser en strakker op het hoofd zetten. Wel zo prettig als je bijvoorbeeld wilt gaan zwemmen en je wilt je haren niet verliezen! Ook voor de verzorging van de haarwerken, zoals het wassen, kunnen de kinderen bij het steunpunt terecht. “Iedereen die van ons een haarwerk krijgt, krijgt daar ook een speciale borstel en shampoo bij,” vertelt Steffie. “Het is natuurlijk een behoorlijk prijzig cadeau dat ze van ons krijgen en we vinden het daarom belangrijk dat het goed verzorgd wordt.” Met de shampoo kunnen ze de pruik zelf wassen, maar voor een grondige wasbeurt kunnen ze terecht bij het steunpunt.
De aanvraag van een haarwerk
In principe wijst Haarwensen aanvragen voor een haarwerk voor kinderen niet af. Uiteraard is het wel belangrijk dat kinderen de pruik echt nodig hebben en niet een haarwerk aanvragen omdat ze hun krullen zat zijn. Daarom wordt er een doktersverklaring gevraagd. Een andere harde eis is dat de aanvrager niet ouder is dan 18 jaar. “Een op de drie mensen krijgt in zijn leven te maken met kanker,” verduidelijkt Patricia. “Als we al die mensen moeten voorzien van een haarwerk, dan kunnen we de vraag niet meer aan. Yvonne heeft er destijds voor gekozen om zich hard te maken om alle kinderen van een pruik te voorzien. Voor volwassenen zijn er ook initiatieven, maar wij richten ons bewust alleen op kinderen, omdat we de capaciteiten niet hebben om meer haarwerken te laten maken.”
Donaties van haar en financiële middelen
Haarwensen moet het vooral hebben van mond-tot-mondreclame. Als iemand op de basisschool haar haren doneert, dan zijn er vaak vriendinnetjes die dit ook willen doen. Of mensen horen over het doel en besluiten spontaan om nog even te wachten met knippen tot ze ook voldoende lang haar hebben om het te doneren. Maar met alleen de haren zijn ze er natuurlijk nog niet. “Omdat we de juiste contacten hebben en iedereen tegen kostprijs werkt, kunnen we tegenwoordig voor ongeveer €1500 een kinderpruik laten maken,” licht Steffie toe. “Omdat ouders deze niet hoeven te betalen, zijn we voor de productie afhankelijk van donaties.” Ze vertelt dat er gelukkig veel vrijwilligers actief zijn, die op eigen initiatief acties organiseren. “Een sponsorloop, de verkoop van artikelen op een jaarmarkt of een gratis knipdag voor Haarwensen, er wordt gelukkig heel veel georganiseerd.” Daarnaast stuurt Haarwensen nieuwsbrieven naar kappers en vrijwilligers en proberen ze via sociale media aandacht voor de stichting te vragen.
Mijn afspraak bij Haarwensen heeft ervoor gezorgd dat ik nog meer achter het doneren van mijn haar sta dan ik al deed. Als mijn haar over twee jaar weer lang genoeg en nog niet grijs is, zal ik er dan ook alles aan doen om opnieuw een vlecht naar Mijdrecht te kunnen sturen. Wil jij ook je haar doneren aan Haarwensen? Kijk dan op de website voor meer informatie. Op de site staat ook een lijst met kappers die je haar gratis of met korting in een mooi model knippen, als je jouw haar doneert. Van Wouwen Hairfashion in Werkendam is bijvoorbeeld een kapper die op de lijst staat en die mijn haar knipte. In mijn volgende blog geef ik de kapper het woord en hoop ik een antwoord te krijgen op de vraag wat de kapper beweegt om kosteloos voor Haarwensen te knippen.